Këshilla, si të mos mashtrohesh nga interneti
Më poshtë vijojnë gjashte nga mashtrimet më të rënda e më të zakonshme. Normalisht, mashtruesit përpiqen t'ju bindin të lini të dhënat tuaja në faqe false
Ka lloj-lloj historish për njerëz që mbesin me gisht në gojë, pasi investojnë në biznese që u propozohen nga adresa postare në internet. Unë personalisht nuk do ta merrja seriozisht një propozim për të investuar që më vjen në adresën time të e-mailit.
Çdo vit, miliona njerëz mashtrohen nga e-maili. Vetëm në vitin 2005, konsumatorët humbën rreth $14,000 000 000 me mashtrimet e internetit. Fatkeqësisht ky numër është në rritje, sepse "mjeshtrit" mashtrues gjithnjë shpikin metoda të reja për të vjele paratë dhe të dhënat tuaja. Më poshtë vijojnë gjashte nga mashtrimet më të rënda e më të zakonshme. Normalisht, mashtruesit përpiqen t'ju bindin të lini të dhënat tuaja në faqe false. Këto faqe duken të mirëfillta (bile disa janë edhe kopje të faqeve të mirëfillta që ju u besoni), por ato janë të infektuara dhe përhapin viruse, mbledhin emrat për tregtarët e informacionit (spammers), ose të dhënat tuaja personale. Skema të tjera mashtruese përpiqen t'u bindin t'ju përgjigjeni e-maileve që kërkojnë të dhëna personale, si fjalëkalimet dhe llogaritë bankare. Kur marrin këto të dhëna, hajdutët mund t'ju vjedhin paratë e të blejnë me kartat tuaja të kreditit, para se ju të arrini t'i zbuloni ata.
Si të mos jemi edhe ne pjesë e miliona viktimave të kurtheve on-line
1. PayPal
Karremi
Ky mashtrim zakonisht shfaqet në formën e një e-maili që ju lajmëron se ju duhet të rifreskoni të dhënat e llogarisë bankare ose të PayPal (shërbim i përdorur nga tregtarët në internet), për arsye sigurimi.
Mashtrimi
Lidhja e e-mailit ju çon në një faqe në dukje njësoj me faqen tuaj bankare, por në të vërtetë një faqe false, që ka për qellim të vjelë të dhënat tuaja për të hyrë në llogari. Kur kriminelet i marrin këto të dhëna, ata hyjnë në llogarinë tuaj të vërtetë dhe ju vjedhin paratë, informacionin, bile i provojnë edhe në llogarite tuaja të tjera, sepse e dinë që shumica e njerëzve përdorin të njëjtat fjalëkalime në shumë faqe interneti.
Si mund të veproni?
Shumicen e rasteve kriminelet kanë dalë me ca mënyra tepër interesante maskimi si kompani apo institucione të besuara, në mënyrë që t'ju vjedhin të dhënat tuaja personale. Mënyra e shmangies së vjedhjes së identitetit nëpërmjet Phishing, të mbani mend që JU jeni në kontroll të të dhënave tuaja. Ruajini me kujdes e mos ia jepni kujtdo që ua kërkon, pa u siguruar që ua kërkojnë për arsye ligjore.
2. Fryrja dhe shfryrja e aksioneve
Karremi
Të gjithë e dinë që informacioni është kryesor në bursë, kështu që nuk është çudi sa milionë vetë e kafshojnë këtë karrem: Ju vjen një e-mail nga dikush që thotë se është lojtar burse, i cili ju tregon për aksione që do të dyfishohen, bile trefishohen shumë shpejt. Dhe ju i blini këto aksione, për të zbuluar disa orë më pas se janë zhvleftësuar përsëri. Një e-mail i tillë që na erdhi javën e fundit, duket kështu:
Titulli: 221.43% -
Rezultate të sapodala Bajlozi:
DWPI del në shitje,
Çmimi ngrihet 221.43%
Distributed Power Inc.
Simboli: Çmimi i DPWI : $0.40 (+0.31)
Lajmi po përhapet!!! DPWI blen puse të pashtershme nafte, shpon më thellë në puset ekzistuese, duke rritur prodhimin e vet dhe hap degë aziatike. Aksionarët çmenden sot dhe çmimet rriten 221.43%. Veproni sa më shpejt, lexoni lajmet, dhe futeni në dorë DPWI-në që të martën në mëngjes!
Mashtrimi
Del se ata që të kane dërguar e-mailin, po presin për ty e për ca të tjerë si puna jote, që të blejnë e të ngrenë çmimet e aksioneve, për t'i shitur të tyret me fitim para se ti të hapësh e të mbyllësh sytë.
Si të veprosh?
Investimet e mirëfillta kanë rrezik humbjeje dhe tregtarët e aksioneve ua thonë gjithmonë klientëve të tyre. Kini sidomos kujdes nga ofertat që vijnë nga interneti, investimet jashtë atdheut dhe strategjitë shtytëse e marramendëse. Dhe, nëse nuk e merrni parasysh që mund t'i humbni të gjitha paratë, me mirë mos investoni fare.
3. Anuloje këtë porosi!
Karremi
Ndërsa po shfletoni internetin një mbrëmje, ju vjen një e-mail që konfirmon porosinë tuaj. "Çfarë porosie?- mendoni ju.- Unë s'kam porositur gjë!".
Mashtrimi
Ju klikoni në lidhjen "anulo" në e-mail, duke menduar se kështu mbroni kartën tuaj të kreditit, por në të vërtetë, po i lini të dhënat tuaja personale në një faqe false.
Si të veproni?
Këto e-maile duhen fshirë menjëherë sa t'i merrni. Është logjike, nëse nuk keni porositur gjë, por merrni një e-mail që ju kërkon të konfirmoni "porosinë", merrni në telefon kompaninë që gjoja po iu dërgon mesazhin dhe hetojeni situatën. Më të shumtën e herëve, përfaqësuesi/ja i/e kompanisë do të pohojë që nuk ka asnjë të dhënë për blerjen tuaj dhe ju do të flini të qetë se nuk e hëngrët karremin.
Gjithashtu mirë është të thirrni kompaninë tuaj të kredit kartës dhe ta pyesni nëse ka dalë ndonjë blerje e pashpjegueshme. Kontrolloni me ta listën e blerjeve që keni kryer dhe nëse ka ndonjë të dyshimtë, kundërshtojeni aty për aty. Shumica e kompanive bashkëpunojnë me ju, së pari, duke e "ngrirë" veprimtarinë e kartës dhe pastaj duke gjurmuar blerjen e dyshimtë. Të ka rënë
4. Llotaria!!!
Karremi
Pas gjithë atyre parave të harxhuara me bileta lotarie, e lënë thonj duke kruar lojërat e fatit, ju vjen e-maili: "Keni fituar miliona!".
Mashtrimi
Natyrisht, që të merrni milionat, ju duhet të jepni numrin e llogarisë bankare ose kartën e kreditit sepse ka një tarifë për transferimin e parave. Zakonisht, ju marrin $75-100 për këtë punë dhe nuk i shikoni kurrë fitimet e premtuara.
Si të veproni?
Kur një e-mail pretendon që ju ka ardhur dita, në të shumtën e kohës nënkupton dita e mashtrimit e jo e fatit. Nuk duhet të paguani kurrë për të luajtur. Kompanitë që caktojnë tarifa ose gjoba për të fituar një çmim, shkelin ligjet. Dhe fituesit e mirëfilltë i paguajnë taksa vetëm shtetit, jo kompanisë që pretendon se po iu jep fitimet.
5. Mashtrimi i letrave nigeriane:
Kurthi ku kanë rënë me miliona njerëz
Karremi
"Letra 419" që i ka mbetur emri nga Kodi Penal nigerian, i cili merret me skemat e krimeve, vjen si e-mail nga dikush që duket sikur kërkon ndihmën tuaj në një situatë tepër të rëndë, por të ndershme, zakonisht dikush që do të bëjë bamirësi ndërsa është në grahmat e fundit, ose do të verë në vend amanetin e "të ndjerit". Një pjesë e shkëputur nga një e-mail tepër i dëshpëruar vijon:
"…para se të vdiste, i ndjeri im shoq ishte manjat nafte e depozitoi shumën e 25 milionë dollarëve (njëzetepesë milionë dollarëve) në një nga bankat spanjolle në Madrid, Spanjë, të cilat janë të vetmet para që më kanë mbetur, e kam nevojë për ju të më ndihmoni ta tërheq këtë fond dhe ta dhuroj si e ka falur Zoti e për bamirësi, kështu që të më bjerë shpirti rehat kur të vdes, fondet do të jenë komplet në dorë e nën drejtimin. Shpresoj që Zoti t'ju japë urtësinë të ndihmoni shumë jetë njerëzish, shqetësimi im kryesor. 20% e këtyre fondeve do të jenë shpërblimi i kohës e përpjekjeve tuaja, dhe 80% do t'i shkojnë bamirësive. Nëse e shikoni të arsyeshme të më ndihmoni, atëherë më dërgoni të dhënat e mëposhtme urgjentisht.
1) EMRA DHE ADRESA
2) NUMRAT E TELEFONIT E TË FAKSIT
3) KOMBËSIA JUAJ
4) PROFESIONIN
5) MOSHËN DHE GJENDJEN CIVILE
Ju lutem m'u përgjigjni në këtë e-mail: jennydiaz_at_mail.vu."
Mashtrimi
Në shkëmbim të të dhënave tuaja personale, si numri i llogarisë e i transfertave bankare, dërguesi ju premton një shumë të madhe për ndihmën tuaj. Natyrisht që paratë nuk ju bien kurrë në dorë dhe dërguesi i letrës është nga ana tjetër e botes, duke ju shfrytëzuar kreditin e të dhënat personale kaq shumë saqë, do t'ju duhen vite për ta sjellë çdo gjë përsëri në formë me kreditoret.
Shpesh do t'ju vijnë dokumente zyrtare në dukje, që ju kërkojnë të paguani këto apo ato tarifa poste e shërbimi, në mënyrë që çdo aktivitet të duket i ligjshëm.
Si të veproni?
Para falas nga Nigeria të ofruara me e-mail nga një princeshë e shumëvuajtur ose diplomat në burg? Kur të fluturoje gomari! Këto mashtrime i kanë marrë në qafë njerëzit prej shumë vjetësh, me ndryshime të vogla e të mëdha në historitë e tyre, por mësimi është gjithmonë i njëjtë: Përfshirja në këto mashtrime nuk është vetëm harxhim i kotë kohe, por me raste edhe e rrezikshme e kërcënuese për jetën tuaj.
6. Sherbimi ne internet
Me poshte keni pervojen e nje perkthyesje qe perkthen artikuj per kliente ne internet.
Si përkthyese, pjesa më e madhe e projekteve më vjen pikërisht nga e-mailet që më dërgojnë në përgjigje të profileve të mia në faqe të ndryshme biznesi. Një nga këto ishte një kërkesë për shoqërim e përkthim nga dr.Bernard Opoko, për gruan e tij shqiptare që do të vizitonte Nju Jorkun. Dërgova një ofertë, e cila u pranua pa asnjë fjalë. Deri këtu, mrekulli! Para të falura. Por, motra ime se ku e kishte dëgjuar këtë emër, kështu që e google-m dhe ja ç'na doli:
"Një mashtrim i zakonshëm, pre e të cilit bie kryesisht ti, përkthyesi. Pasi bie dakord për çmimin, dr.Opoke ose një pseudo dr.prof. tjetër e paguan paraprakisht, duke "gabuar" në shuma me mijëra dollarë. Përnjëherë më pas, të dërgon një e-mail ku të informon për "gabimin" e tij dhe të lutet që me ta marrë çekun, t'i dërgosh një mbrapsht me diferencën. Po të jesh njeri korrekt si unë, e dërgon çekun tënd mbrapsht në mirëbesim, pa pritur që çeku i tjetrit të pastrohet. Nga koha e depozitimit të çekut të klientit, tek koha e transferimit të parave, kalojnë të paktën 7 ditë. Gjatë kësaj kohe, çeku jot është depozituar dhe ai i ka marre paratë e tua. Në fund të javës, çeku i tij del i pambuluar dhe ti humb disa mijëra dollarë të tuat".