Shkruan:Mr.sc.Flori Bruqi
ENKAS PËR VIRUSIN H5-N1 NË FORUMET VIRTUALE
ART-CAFE DHE FLORI-PRES
Gjerësisht lexoni në www.alb-net.com (ART-CAFE) dhe http://flori-press.blogspot.com
Shkencëtarët deshifrojnë strukturën gjenetike të virusit të gripit të vitit 1918(VOA)
Shkencëtarët kanë deshifruar strukturën gjenetike të virusit të gripit, i cili shkaktoi vdekjen e dhjetra miliona njerëzve menjëherë pas Luftës së Parë Botërore. Ky lajm nuk është thjesht një kuriozitet historik. Me frikën e tanishme rreth një epidemie botërore të gripit të shpendëve, një zbulim i tillë i njeh njerëzit me strukturën e viruseve vdekjeprurës që mund të çojnë më vonë në krijimin e vaksinave më të mira kundër tyre.
Në vitin 1918, një virus i gripit shkaktoi vdekjen e 20 milion deri në 50 milion njerëzve në botë. Andrew Jakomas është njëri prej atyre që mbijetuan.
"Në atë kohë arkivolët e vegjël për bebet ishin aq të shumtë sa që shtriheshin përgjatë 4 ose 5 blloqe apartamentesh," tregon zoti Jacomas.
Por përse ishte ky virus kaq vdekjeprurës dhe ku e kishte origjinën? Pikërisht këtë kërkon të gjejë doktor Xhefri Tautenberger i Institutit të Patologjisë pranë Forcave të Armatosura.
"Ne duam të nxjerrim mësime nga studimi i virusit të vitit 1918 për të kuptuar se si formohen epidemitë botërore të gripit dhe çfarë duhet bërë për t’i parandaluar."
Shkencëtarët po përpiqen ta rikrijojnë virusin e 1918-s në laborator. Ata kanë gjetur mostra indesh të ushtarëve të vdekur nga gripi gjatë Luftës së Parë Botërore.
Askush nuk e ka izoluar ose ruajtur virusin e vitit 1918. Por ushtria amerikane ka ruajtur inde të ushtarëve të prekur të asaj kohe dhe Dr. Taubenberger thotë se shkencëtarët kanë arritur të analizojnë të gjitha gjenet e këtyre viruseve.
"Kjo është si të zgjidhësh një gjëzë ose të ndërtosh një mozaik," thotë shkencëtari.
Vitin e kaluar, shkencëtarët britanikë zbuluan se si virusi i vitit 1918, gjithashtu një virus shpendësh, arriti të përhapet tek njerëzit dhe të kthehet në epidemi botërore.
Xhon Skejhill, Drejtor i Institutit Kombëtar britanik për Studimet Mjeksore, thotë se studiuesit britanikë kanë arritur të deshifrojnë strukturën e njërës prej proteinave të virusit.
"Kjo proteinë ka rëndësi sepse ka rol në lidhjen e virusit pas qelizave. Për shembull, kur viruset kalojnë nga shpendër te njerëzit, kjo proteinë pëson një farë ndryshimi, kështu që në vend që të lidhet vetëm me qelizat e zogjve, ajo mund të lidhet tani edhe me qelizat njerëzore dhe t’i infektojë ato."
Kjo ende nuk ka ndodhur me llojin e tanishëm të gripit të shpendëve por zyrtarët janë të shqetësuar se ajo mund të përsëritet.
Pulat dhe rosat nuk janë të vetmit që mund ta transmetojnë virusin, thotë Taubenberger.
"Në botë ekziston një rezervuar jashtëzakonisht i madh virusesh dhe ne njohim vetëm majën e ajsbergut,” thotë shkencëtari.
Ka disa vjet që shkencëtarët po paralajmërojnë se një tjetër epidemi gripi do të shpërthejë në botë.
Nëse ata arrijnë të gjejnë se si ka ndryshuar virusi i vitit 1918, ata mund të mësojnë se si t’i çaktivizojnë viruset e tanishme dhe të parandalojnë një epidemi të re.
Shkencetaret rikrijojnë virusin e gripit që shkaktoi vdekjen e 50 milionë njerëzve (CNN &VOA)
Shkencëtarët amerikanë thonë se kanë rikrijuar virusin e gripi të vitit 1918, që shkaktoi vdekjen e 50 milionë njerëzve në mbarë botën. Rikrijimi i virusit është një arritje, që do t’i mundësojë shkencëtarëve të përgatiten më mirë nga kërcënimi i epidemisë së gripit të shpendëve.
Në dy botime të përjavshme shkencore, revistën Shkenca dhe revistën Natyra, shkencëtarët thonë se si gripi i vitit 1918 edhe epidemia e tanishme e gripit të shpendëve në Azi, filluan tek zogjtë para se të infektonion njerëzit. Megjithatë ata thonë se gripi i vitit 1918 u shndërrua në një formë që përhapej me shpejtësi tek njerëzit, gjë që nuk po ndodh ende me virusin e gripit të shpendëve.
Në vitin 1997 shkencëtarët studiuan organizmin e një viktime të gripit të vitit 1918, që ruhej i ngrirë në Alaskë dhe nxorrën ADN nga virusi në mushkëri.
Pas disa vite kërkimesh me ADN-në ata thanë se kanë rikrijuar virusin për të kuptuar më mirë karakteristikat e tij vdekjeprurëse.
Zyrtarët e shëndetësisë janë të shqetësuar se gripi i shpendëve mund të përftojë ndryshime të ngjashme si ai i vitit 1918 duke krijuar një epidemi globale. Studiuesit thonë se analiza e viruseve të mëparshëm mund t’i ndihmojë ata të zhvillojnë vaksina dhe mjekime anti-virale.
Parandalimi i gripit të shpendëve: një analizë e re premtuese
Shqetësimet për një epidemi të mundshme të gripit të shpendëve kanë rritur së tepërmi kërkesat për një paketë të re diagnostikimi. Kjo paketë e re e prodhuar nga një kompani në Singapor krijon mundësi për diagnostikimin e virusit H5N1 në fazat e para të sëmundjes, duke dhënë mundësi për izolimin e personave të infektuar në mënyrë që të frenohet përhapja e mëtejshme e gripit:
Shkencëtarët në Singapor besojnë se një kuti e vogël ka brenda çelësin mes jetës dhe vdekjes. Kutia përmban një paketë për analiza e cila mund të zbulojë brenda 4 orësh nëse një mostër përmban variantin e virusit të gripit H5N1. Që pas hedhjes së kësaj pakete në treg dy muaj më parë, kompani në mbarë botën ka paraqitur kërkesa.
Shkencëtarët në Laboratorin Veredus kanë prodhuar rreth 500 mijë paketa analizash në muaj. Deri tani virusi nuk përbën kërcënim serioz për njerëzit, pasi nuk transmetohet nga një person tek tjetri. Por ekziston shqetësimi se varianti mund të ndryshojë duke fituar aftësinë për të shkaktuar një epidemi gripi e cila mund të shkaktojë vdekjen e miliona vetëve në botë. Dr. Ren Ei Che punon për Institutin e Gjenomit "Nëse bëhet fjalë për rrezikun tek njerëzit, atëherë të intereson të marrësh sa më parë rezultatin e analizave. Kjo paketë mundëson zhvillimin e analizave brenda 2-4 orësh. Nëse shfaqet rreziku i transmetimit të virusit nga një person tek tjetri, atëherë pacientët e infektuar duhen vendosur në karantinë për t’i veçuar nga personat e painfektuar. Simptomat e personave të prekur nga gripi i zakonshëm dhe të atyre që sapo janë prekur nga gripi i shpendëve janë shumë të ngjashme. Prandaj duhen bërë menjëherë analizat për të diagnostikuar personin që shfaq simptoma dhe për ta izoluar nëse është prekur nga gripi i shpendëve," thotë Dr. Che.
Paketa analizon mostrën për të gjetur gjurmë të ADN-së së virusit. Në laborator gjeni i virusit zmadhohet dhe studiohet me rreze ultra-vjollcë, dhe nëse shfaqet një shirit i ndritshëm, kjo tregon se varianti H5N1 i virusit është i pranishëm. Rosemary Tan, e cila themeloi laboratorin Veredus, thotë se diagnostikimi në të kaluarën është bazuar në simptomat klinike, gjë që shpesh ka çuar në diagnozën e gabuar. "Këto paketa analizash përdorin teknologjinë diagnostikuese përmes ADN-së. Ne analizojmë mostrën për të parë nëse është i pranishëm gjeni që identifikon këtë virus, dhe më pas ky gjen zmadhohet. Në këtë mënyrë sëmundja kapet që në fazat e para. Pra paketa mendohet se mund të identifikojë virusin që në ditën e dytë apo të tretë të infektimit," thotë zj. Tan.
Kërkesat për paketën e re kanë ardhur kryesisht nga Azia dhe Lindja e Mesme, ku virusi ka shkaktuar deri tani vdekjen e të paktën 60 personave. Por me shfaqjen e virusit në Evropë, shkencëtarët e Laboratorit Veredus mendojnë se së shpejti kudo në botë do të forcohen masat e kontrollit dhe të parandalimit të sëmundjes.
Zyrtarët e shëndetësisë paralajmërojnë për rrezikun e përhapjes së gripit të shpendëve tek njerëzit
Autoritetet turke vazhduan edhe sot asgjësimin e mijëra gjelave të detit dhe pulave, në kuadër të masave për të parandaluar një epidemi të gripit të shpendëve.
Zyrtarët vendorë në provincën veriperëndimore të Balikesirit thanë se afro 6 mijë shpendë janë asgjësuar që pas njoftimit të shtunën për shfaqjen e virusit, i cili mendohet se shkaktohet nga zogjtë shtegatarë.
Zyrtarët turqë thanë se vendimi i Bashkimit Evropian për të ndaluar importimin e produkteve turke të pularisë nuk do të ndikonte negativisht në ekonominë e këtij vendi, pasi sasia e mallrave të eksportuar është shumë e vogël.
Ekspertët kanë thënë se analizat e para të shpendëve të ngordhur kanë rezultuar pozitivë për virusin H-5, por ende nuk dihet nëse bëhet fjalë për variantin H5-N1. Ky variant ka shkaktuar vdekjen e mbi 60 personave në 3 vitet e fundit, pjesa dërrmuese në Azinë juglindore, dhe shkencëtarët shqetësohen se virusi mund të shndërrohet në një variant që mund të transmetohet nga një njeri në tjetrin.
Ndërkohë, zyrtarët ndërkombëtarë të shëndetësisë, të cilët po vizitojnë vendet e Azisë juglindore kanë bërë paralajmërime të hapura se virusi i gripit të shpendëve mund të ndryshojë dhe të infektojë një numër të madh njerëzish. Kreu i Organizatës Botërore të Shëndetësisë, Jong Woo Lee parashikon se do të ketë një epidemi masive të gripit edhe tek njerëzit, sapo të shfaqet një variant i virusit i cili përcillet nga një njeri tek tjetri. Zoti Lee i bëri këto komente në Tailandë, dhe pritet që së shpejti të vizitojë edhe Kamboxhian, Vietnamin dhe Laosin për të bërë një vlerësim të përgjithshëm të situatës.
Sekretari amerikan i Shëndetësisë, Michael Levitt dhe drejtori i Organizatës Botërore të Shëndetësisë Jong Woo Lee ndodhen në Tailandë, ndalesa e parë e turneut të tyre në katër vende për të nxitur bashkërendimin e përpjekjeve për të ndaluar përhapjen e gripit të shpendëve.
Varianti agresiv i këtij gripi, i njohur nga shkenca si H5N1 ka prekur miliona shpendë në Azi që në vitin 2003. Të paktën 62 vetë në rajon kanë vdekur nga virusi dhe dhjetëra miliona shpendë janë asgjësuar në përpjekje për të ndalur përhapjen e virusit në popullata të mëdha zogjsh.
Personat që vdiqën në Azi kishin rënë në kontakt me shpendë të infektuar. Deri tani nuk ka pasur të dhëna se virusi mund të transmetohet nga një person i infektuar tek një person tjetër. Dr. Lee thotë se miliona vetë mund të vdesin nëse virusi shndërrohet në një formë që përhapet lehtë tek njerëzit:
"Pyetja kryesore është: a do të ketë një epidemi masive të gripit tek njerëzit. Unë besoj dhe mund t’ju them në emër të Organizatës Botërore të Shëndetësisë se do të ketë një epidemi të tillë. Një kusht që e mundëson këtë është një virus që transmetohet lehtë nga një njeri në tjetrin."- thotë Dr. Lee.
Sekretari Leavitt thotë se shkencëtarët kanë prodhuar një vaksinë për gripin e shpendëve, por doza e nevojshme për të luftuar sëmundjen është 6 deri 12 herë më e madhe se vaksinat që përdoren aktualisht kundër gripit të zakonshëm. Zoti Leavitt u bëri thirje vendeve të tjera të ndërtojnë infrastrukturën e nevojshme për të prodhuar një vaksinë të tillë, pasi rreziku i një epidemie gripi është shumë i madh:
"Nuk kemi objekte të mjaftueshme për të prodhuar vaksinën, si rrjedhojë e kohës së gjatë që kërkon prodhimi i vaksinave për çdo person në Shtetet e Bashkuara, aq më tepër në gjithë botën."- tha zoti Levit.
Ndërkaq, gripi i shpendëve vazhdon të përhapet. Gjatë ditëve të fundit, virusi është shfaqur në dy vende evropiane. Zyrtarët kanë vendosur karantinën në një fshat rumun, pasi tri rosa ngordhën nga virusi. Në Turqi u vendosën masa karantine pasi 1 mijë e 800 gjela deti ngordhën javën e kaluar nga sëmundja. Për të parandaluar përhapjen e mëtejshme, zyrtarët turq kanë theksuar se do të vazhdojnë për një periudhë 3 javore asgjësimin e shpendëve në zonat e infektuara.
Bashkimi Evropian njoftoi se ka ndaluar importimin e zogjve të gjallë dhe puplave nga Turqia. Rezultatet e analizave të shpendëve të ngordhur në Rumani dhe Turqi do të merren nesër dhe zyrtarët do të jenë në gjendje të konfirmojnë nëse zogjtë ishin infektuar nga virusi H5N1 apo nga një formë tjetër e gripit të shpendëve.
PARANDALIM PËR VIRUSIN H5 - N1 NË BE
Komisioni Evropian thotë se po shqyrton mundësinë e ndalimit të gjithë importimit të shpendëve të gjallë në Evropë. Kërkesën e bëri Britania pasi një papagall nga Amerika e Jugut ngordhi i prekur nga gripi gjatë kohës që ishte në karantinë.
Disa zyrtarë evropianë janë kundër bllokimit të importeve, të shqetësuar se kjo mund të çojë në krijimin e një tregu të zi. Vendimi mund të merret brenda disa ditësh.
Ndërkohë zyrtarët suedezë thanë se një rosë që u gjet e ngordhur në perëndim të Stokholmit ishte prekur nga një formë e lehtë gripi, jo nga i njejti virus që shkaktoi vdekjen e 60 njerëzve në Azi.
Zyrtarët e bujqësisë thanë sot se analizat tregojnë se është normale që 20 deri 30 përqind e rosave të egra të preken nga një formë e lehtë e gripit të shpendëve në këtë stinë të vitit. Zyrtarët thonë se nuk ka nevojë për masa të tjera shtesë.
Kosovë:Kërkohet një fond i veçantë për mbrojtje nga gripi i shpezëve
Komisioni për Shëndetësi dhe mirëqenie sociale i Kuvendit të Kosovës ka kërkuar një fond me vlerë prej 2 milionë e 200 mijë euro për mbrojtjen e qytetarëve kundër gripit të shpezëve.
Kërkesa nuk do t’i drejtohet vetëm Qeverisë të Kosovës por edhe UNMIK-ut, Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe USAID-it, tha ministri i shëndetësisë, Sadik Idrizi.
Kompania “Flomed “nga Prishtina është mirë e furnizuar me preparate dezinfektuese kundër virusit H5-H1.
Kompania Flomed nga Prishtina si distributore e fabrikes farmaceutike –kimike “Borer chemie AG “nga Zvicra ,është kompania e specializuar për preparate dezinfektuese,deratizuese dhe dezinfektuese në regjion.Ajo ka në diskonin e sajë preparate dezinfektuese që parandalojnë virusit e Influencës(gripit të shpezve) tip H5 N1.
Preparatet shumë efikase kundër këtij virusi siq na thanë përgjegjësit e kësaj kompanije janë preparatet decosept,decosept ha ,deconex 50 ff ,deconex 50 af,deconex solarsept,deconex 51 gastro,deconex 53 plus,deconex 54 sporocide,esemtan,desderman,dezifen p,safe granulate,gigasept ff e shumë preparate tjera të nevojshme për zhbërjen e virusit H5-N1,HBV,BVDV,HCV etj. Gjenden të lotuara në këtë kompani për fazën emergjente.Poashtu garancione kanë dhënë edhe fabrika Borer që kësaj kompanie do t’i sigurojë preparte në kohë të duhur nëse paraqitet nevoja.
Vlenë theksuar se kompetentet e Borer-it më informacione të bollshme njoftojnë kompaninë Flomed Prishtinë,si dhe 7 kompani tjera botërore të Evropës Juglindore.
Kompania FLOMED siq dihet është e vetmja kompani qe tash e 25 vjetë furnizon regjionin e Kosovës më preparte DDD.
Komuna e Prishtinës themelon Komitetin për parandalimin e gripit të shpezëve
Drejtorati për Shëndetësi dhe Mirëqenie Sociale i Komunës së Prishtinës ka nxjerrë një Urdhëresë administrative për ndërmarrjen e masave adekuate për parandalim dhe reagim adekuat në rast të përfshirjes së Kosovës nga pandemia gripi i shpezëve. Po ashtu Drejtorati për Shëndetësi ka themeluar Komitetin për menaxhimin e pandemisë në nivel komunal, i cili thuhet se është i gatshëm që në çdo moment t'i kryejë të gjitha shërbimet e parapara me urdhëresë administrative të Ministrisë së Shëndetësisë.
Qytetarët e Prishtinës nuk kanë nevojë të kenë kurrfarë shqetësimi lidhur me përhapjen e këtij gripi, por duhet të kenë kujdes dhe çdo rast të dyshimit duhet ta paraqesin tek organet kompetente".
Telefonat e grupit emergjent për parandalimin e grpit të shpezve për komunën e Prishtinës janë:
Dr.Musli Mehaj,kryetar : 044503802
Dr.Nexhmedin Hoti,koordinator : 044248442
Dr.Haki Dragusha,anëtar: 044103003
Dr.Hafiz Halili,anëtarë : 044177620
Dr.Hajrullah Fejza,anëtarë: 044177617
Dr.Rexhep Sejdiu,veterinar,anëtarë : 044227631
Drejtoria për Shëndëtësi e Komunës së Prishtinës: 038235200
Qendra per informim,alarm dhe koordinim: 038245666 dhe 038245777
Gripi i shpezëve edhe në Suedi
Suedia raportoi një rast të gripit të shpezëve. Testimi i një rose të ngordhur ishte pozitiv, por nuk dihet nëse bëhet fjalë për virusin H5N1,
Nga virusi në fjalëi vdiqën më shumë se 61 persona gjatë dy viteve të fundit në Azi.
Gripi i shpezëve mbërrin në Kroaci, zbulohet edhe në Britani
Autoritetet evropiane po përgatiten që të ndalojnë importin e shpezëve nga Kroacia, pas zbulimit të virusit të gripit të shpendëve në një grup mjelmash të ngordhura. Ndërkohë, Britania ka njoftuar rastin e parë të virusit të gripit të shpezëve që prej më shumë se një dekade.
Të premten qeveria kroate konfirmoi se në një liqen rreth 200 km në lindje të Zagrebit, ishin gjetur gjashtë mjelma të ngordhura, dhe se testet kishin treguar shenja të virusit të gripit të shpendëve. Autoritetet zhvilluan një mbledhje të jashtëzakonshme për të diskutuar se çfarë masash duhen marrë për të përballuar situatën. Megjithatë ende nuk dihet nëse ky është lloji i virusit që mund të prekë njerëzit me pasoja fatale dhe që, përveç Azisë, është gjetur edhe në Rumani dhe Turqi. Kryeministri i Kroacisë, Ivo Sanader, tha se autoritetet po merrnin të gjitha masat parandaluese për të mos lejuar përhapjen e mëtejshme të virusit. Ai tha se nuk besonte se kishte ndonjë rrezik për jetën e njerëzve. Informacioni i grumbulluar është dërguar në një laborator në Britani, i cili është bërë i njohur në diagnostikimin e gripit të shpendëve në Evropë. Ndër vendet e Ballkanit janë bërë teste me shpendë të ngordhur në Maqedoni, Kosovë, Serbi e Mal të Zi, por deri tani vetëm Kroacia është vendi i parë nga ish-republikat jugosllave që del me këtë diagnozë. Britania ka njoftuar rastin e parë të virusit të gripit të shpendëve që prej më shumë se një dekade. Autoritetet thanë se virusi u gjet në një papagall të ngordhur. Ai ishte importuar nga Surinami, në Amerikën e Jugut dhe mbahej bashkë me disa zogj të tjerë nga Tajvani. Qeveria tha se ky rast nuk e ndryshonte statusin e Britanisë si një vend ku kjo sëmundje nuk ka hyrë, sepse papagalli kishte ngordhur në karantinë.
U vlerësua e suksesshme vaksina hungareze kundër gripit të shpezëve
Ministri i Shëndetësisë i Hungarisë tha se ky vend ka testuar tek njerëzit vaksinën kundër gripit të shpezëve.
"Vaksina është 100 përqind efikase" tha ministri Racz, sipas të cilit Britania e Madhe, Rusia dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë shfaqur interesim për vaksinën.
Asgjësohen 10 mijë shpendë në Kroaci
Autoritetet kroate po asgjësojnë 10 mijë shpendë në lindje të vendit, ku janë gjetur shpezëve të infektuar me virusin H5N1, i njohur si gripi i shpezëve.
Mali i Zi, ka filluar kontrollimet në pulari si pjesë e masave parandaluese. Në Suedi një patë e ngordhur doli se nuk ishte infektuar me virusin H5N1, por me një variant më të lehtë të virusit.
Virusi i gripit te shpendeve, H5N1, kercenues per njerezit
Gripi i shpendeve, qe ka alarmuar gjithe vendet e Bashkimit Evropian, nuk kercenon vetem zogjte, por dhe njerezit. Sipas shkencetareve te huaj, ky virus eshte nje infeksion qe shkaktohet nga viruse te gripit normalisht tipik per to. Keto lloje virusesh hasen ne menyre te natyrshme mes shpendeve . Shpendet e egra i mbartin ato ne zorret e tyre, por zakonisht nuk semuren prej tyre. Megjithate gripi i shpendeve eshte shume ngjites mes shpendeve dhe disa shpende shtepijake si pulat, patat dhe pulat e detit semuren rende prej tij dhe ngordhin. Kjo semundje e cila per here te pare u identifikua ne Itali me teper se 100 vjet me pare, haset ne te gjithe boten. Zakonisht keto viruse nuk e infektojne njeriun, megjithate qe prej vitin 1997 ka pasur disa raste njerezish te infektuar. Infeksioni i pare i dokumentuar i njerezve me nje virus te gripit te shpendeve ndodhi ne Hong Kong ne vitin 1997, kur shtami i H5N1 shkaktoi semundje te rende respiratore ne 18 persona, prej te cileve 6 vdiqen. Infeksioni i njerezve koincidoi me nje epidemi te gripit te shpendeve shume patogjenike e shkaktuar nga i njejti shtam i popullates se pulave ne Hong Kong. Studime te shumta te atij shperthimi percaktuan se kontakti i ngushte me pulat e infektuara ishte burimi i infeksionit njerezor. Studimet e nivelit gjenetik percaktuan se virusi kishte kapercyer direkt nga shpendet tek njerezit. Dhe per kete aspket ekzistojne dhe raste shqetesuese. Nje 11 vjecare tajlandeze qe u infektua me 2 shtator 2004, kishte kontakt ditor me pulat, por duke vdekur ajo ia transmetoi H5N1, nenes dhe tezes, qe nuk kishin patur te benin me shpendet. Nje tjeter rast i ngjashem ka ndodhur ne nje lagje te pasur te Xhakartes, Indonezi, ndersa me i fresketi ne delten e lumit Mekong ne Vietnam, dhe ky i fundit jo me heret se java e dyte e gushtit 2005, kur u infektua e gjithe familja.
Frika nga virusi, vleresime te ndryshme ne Evrope
Ekspertet shprehen te frikesuar se virusi mund te jete mesuar te transmetohet tek njerezit, dhe konfirmimi i ketij transmetimi, per ta eshte fillimi i nje makthi. Prandaj dhe OBSH-ja ka dhene udhezime te qarta, qe cdo rast i gripit te shpendeve te pikaset sa me shpejt dhe te izolohet. Aq me teper kjo ne Azine Juglindore, por dhe ne Kine e Rusi. Sepse ne mungese te vaksinave te mjaftueshme, kryesore eshte izolimi i rasteve, mobilizimi total dhe organizimi efikas. Ne vendet e Bashkimit Evropian ka vleresime te ndryshme per rrezikun e nje epidemie tek pulat. Vetem Hollanda ka nxjerre nje urdherese qe synon shmangien e nje shperthimi te epidemise . Aty rritesit e pulave duhet ti mbajne ato ne hapesira te mbyllura per te shmangur nje kontakt te mundshem me zogjte migrues. Gjermania ka pergatitur nje urdherese te ngjashme po prapeseprape do ta fuse ne fuqi nese shfaqet nje shperthim. Ne Britani autoritetet flasin per nje risk te vogel te infektimit. Danimarka vetem se i ka bere nje thirrje te pergjithshme rritesve te pulave qe te jene vigjilent.
Frike e re per gripin e shpendeve ne nje province ne perendim te Kines
Hong Kongu ka njoftuar se po shton masat e vezhgimit te fermave te shpendeve pas konfirmimit te rasteve te gripit te shpendeve ne nje province ne perendim te Kines, e cila ndodhet ne kufi me Tibetin. Mijera pata u desh te theren dhe te groposen nga frika e perhapjes se virusit, i cili u shfaq para tete vjetesh ne Kine dhe Hong Kong dhe qe shkaktoi mbi 50 viktima ne Kine, Vietnam, Kamboxha dhe Tailande qe nga viti 2003.
Qeveria e Hong-Kongut thote se po tregohet e kujdesshme pavaresisht nga fakti se autoritetet kineze e kane siguruar se e kane situaten nen kontroll epidemine. Muajin e shkuar, Kina njoftoi se per here te pare ne vit, ne perendim te vendit ishte perhapur gripi i shpendeve.
Tani ka konfirmime per perhapje te epidemise ne nje province te dyte, ku treguan shenja te semundjes rreth 1000 pata.
Autoritetet kineze thone se e kane situaten nen kontroll, por nje zyrtar i sektorit te veterinarise njoftohet te kete deklaruar se semundja po perhapet pergjate nje rruge ajrore qe perdoret nga zogjte shtegtare qe shkon nga Azia Jugore, ne Azine Qendrore, ne Himalaje pergjate Tibetit.
Gripi i shpendeve kercenon Maqedonine fqinje.
Ndersa e gjithe Europa eshte e alarmuar nga virusi i rrezikshem, autoritetet maqedonase kane bere te ditur se epidemia mund t'i jete afruar vendit te tyre.
Televizioni A1 i Maqedonise njofton sipas eksperteve, epidemia e rrezikshme mund te mberrije shume shpejt dhe se nje sere kontrollesh kane nisur per t'u siguruar nese ka vertet ndonje rast te tille apo ky eshte thjesht nje rrezik i mundshem.
"I gjithe mishi ne Maqedoni importohet nga
vendet ku ka rene gripi i shpendeve, nje virus qe po shkakton nje situate
te rende ne te gjithe Europen", thane ekspertet.
Sipas tyre, egziston edhe rreziku i perhapjes se koleres, gje qe do ta veshtiresonte tej mase situaten. "Mishi nuk kontrollohet maksimalisht dhe nuk respektohen te gjitha kushtet higjenike ne te cilat duhet mbajtur ai.
Kjo gje duhet te perbeje alarm per te gjithe", thane specialistet.
Burime prane Ministrise se Shendetesise ne Maqedoni bejne te ditur se nje pjese e madhe e mishit te importuar hyn nga Kosova dhe se kjo eshte edhe me e rrezikshme.
Ekspertet kane kerkuar ndalimin e mishit te importuar, gje qe eshte mbeshtetur edhe nga prodhuesit e mishit ne vend. Ata kane bere thirrje per te mos blere mish me cmim te ulet apo qe shitet ne vende te papasterta dhe jo ne kushtet e duhura higjenike.
Frika per perhapjen e epidemise se rrezikshme ka mberritur edhe ne Shqiperi, ku nje pjese te madhe e prodhimeve te mishit gjithashtu importohet. Ministria e Shendetesise ka ngritur nje grup pune per t'u marre me kete ceshtje delikate ndersa po meren te gjitha masat per te garantuar kontrollet e mishit te importuar. Nderkohe, testet e para per vaksinat kunder gripit te shpendeve, i quajtur shkencerisht H5N1, kane ecur shume mire, duke i lene kohe edhe prodhimit dhe hedhjes se vaksines ne treg. Ky virus i shfaqur fillimisht ne vendet aziatike u be i frikshem se bashke me virusin e SARS-it, ne Azi shkaktoi shume viktima dhe detyroi autoritetet te merrnin masa drastike.
Ne fillim te veres epidemia u shfaq edhe ne Europe ndaj vendet fqinje me Shqiperine, si Italia e Greqia, kane marre masa te shpejta per te perballuar cdo situate te mundshme. Virusi ka nje shpejtesi shume te madhe perhapjeje dhe autoritetet kane kerkuar perforcimin e kontrolleve ne dogana si dhe ne gjitha pikat e tregtimit per te parandaluar perkeqesimin e situates.
Nder masat qe mund te merren eshte perfshire edhe mbyllja e perkohshme e shkollave, por nje gje e tille do te vendoset vetem nese rreziku vazhdon. Nderkohe, ne Itali pritet te publikohet shume shpejt edhe nje liber informues per mjeket dhe qytetaret per t'u ardhur ne ndihme atyre lidhur me masat qe duhet te marrin per te perballuar situaten.
Ne vende te tjera, ka nisur ndalimi i mishit te importuara, shtimi i kontrolleve dhe bllokimi i sasive te mishit te pakontrolluar apo te pashoqeruar me certifikatat perkatese te sigurise.
Pse jane te shqetesuar mjeket per virusin avian?
Sipas gazet[s “TIME”se ,per momentin nuk ka vaksine kundra virusit H5N1, keshtu qe mund te perhapet me lehtesi dhe shpejtesi. Deri me sot nuk ka patur raste te trasmetimit te ketij virusi nga njeriu tek njeriu, por vetem nga shpendet (pulat dhe patat) tek njeriu. Megjithate, duke qene qe virusi eshte akoma i pastabilizuar, mund te jete vetem ceshtje kohe perpara se ai te marr nje forme tjeter dhe te behet i trasmetueshem midis njerezve. Edhe nese do behej e mundur nje vaksine, do te duheshin muaj, perpara se te behej nje kombinim i sakte i tipeve virulente qe do permbante vaksina.
Nderkohe shume njerez do ishin infektuar.
Pse duhet kaq shume kohe per te pergatitur nje vaksine?
Te gjitha vaksinat e gripit permbajne nje perzierje te disa formave te virusit. Kjo perzierje kerkon rreth kater muaj qe te zhvillohet ne nje forme te vetme brenda vezeve te pulave, ku vendoset perzierja (ne laboratore). Vaksinat e prodhuara jane te perdorueshme vetem per nje sezon, pasi forma e virusit te gripit ndryshon nga nje sezon ne tjetrin. Dhe per sezonin ne vijim duhet pergatitur nje perzierje e re.
Cilat jane disa nga masat qe po merren per t'u mbrojtur nga nje perhapje e gjere e ketij virusi
US eshte duke krijuar stoqe te ilacit antiviral Tamiflu, i cili eshte efektiv ne parandalimin dhe trajtimin edhe te formave te reja te virusit H5-N1.
Tre here me pare ne shekullin e kaluar ka qene e mundur kalimi i virusit nga shpendet tek njerezit, duke shkaktuar nje epidemi boterore me nje numer te larte vdekjesh. Kjo ka ndodhur ne 1918 (gripi spanjoll), ne 1957 (gripi aziatik) dhe 1968 (gripi i Hong Kongut).
Ne baze te studimeve te fundit eshte pare qe sekuenca gjenetike e gripit avian eshte shume e afert me ate te gripit spanjoll.
Gripi spanjoll shkaktoi rreth 20-40 milion te vdekur dhe preku gjeresisht jo vetem femijet dhe pleqte, por edhe grupmoshat e tjera.
Pavarsisht nga afersia ne sekuence, nje nga ndryshimet kryesore, midis virusit spanjoll dhe atij avian (H5N1) eshte ndryshimi i struktures se receptorit te proteines, adoptimi i se ciles ka bere te mundur qe te ngjitet tek qelizat njerezore dhe t’i infektoj ato.
Duke patur parasysh kete ndryshim shkenctaret po e studiojne me tej ngjashmerite dhe ndryshimet ne sekuence, per te bere te mundur krijimin e nje vaksine.
Kryeministri turk ha pule per te ndihmuar ne mosperhapjen e panikut lidhuyr me gripin e shpendeve
A do ndonjëri sallatë pule? Kryeministri, Tayyip Erdogan i është bashkuar një fushate për të siguruar popullin e tij që shpendët mund të hahen ende, pavarësisht nga shpërthimi i virusit vdekjeprurës të shpendëve në një fermë në perëndim të Turqisë.
Gazeta e djeshme tregon Erdoganin duke prishur argjërimin e Ramazanit në mbrëmjen e të enjtes duke ngrënë një sallatë me pulë edhe duke i'a ofruar atë fotografëve që po rregjistronin këtë skenë.
"Unë shpresoj që ju tani ti ndryshoni titujt në gazetat tuaja", citon gazeta "Sabah" fjalët e Erdoganit ndërkohë që zyrtarët e tjerë, përfshi kryetarin e parlamentit turk, Bulent Aric, po hanin gjithashtu pulë.
Skuadra e Veterinerëve turq ka vrarë deri tani më shumë se 8 000 gjela deti, pula, pata dhe pëllumba në zonën rreth fermës, në afërsi të detit Egje, ku javën e shkuar u zbulua shpërthimi i parë i gripit të shpendëve në Turqi. Deri tani nuk është zbuluar asnjë rast tjetër.
Të enjten, Komisioni Europian deklaroi se gripi i shpendëve që u gjet në Turqi është identifikuar si H5N1, virusi vdekjeprurës që ka vrarë më shumë se 60 persona në Azi që nga viti 2003 dhe ka detyruar vrasjen e miliona shpendëve.
Ekspertërt druhen se mos virusi H5N1 mund të ndryshojë në një virus që përhapet lehtësisht tek qëniet njerëzore.
VIRUSI I SHPENDEVE MAQEDONI
EDHE RUSIA ESHTE PREKUR NGA GRIPI I PULAVE. KONFIRMIMI KA ARDHUR SOT PAS PERGJIGJES SE ANALIZAVE NGA EKSPERTET BRITANIKE QE VERTETUAN PRANINE E FORMES ME TE RREZIKSHME, ATE H5N1. NDERSA NE MAQEDONI PRITEN ENDE REZULTATET E ANALIZAVE PER 40 PULA TE GJENDURA TE NGORDHURA.
Dyshimi, bllokohen 300 kv pula nga Rumania
Nje maune e cila mberriti ne Qafe-Thane, u bllokua nga autoritetet doganore, pasi vinte nga vendi ballkanas, ku ka depertuar virusi vdekjeprures i gripit te pulave. Kerkohet kontroll te te gjithe shpezet ne vend. Dyshime dhe per nje maune tjeter, iku pa u zhdoganuar
LIBRAZHD - Autoritetet doganore te Qafe Thanes, kane bllokuar nje kamion qe transportonte rreth 300 kuintale pula, per ne brendesi te territorit shqiptar. Zbulimi vjen nje dite pasi ne Rumani, jane ngritur dyshime te forta, per pranine e virusit vdekjeprures H5N1, qe shkakton kalimin e gripit, nga shpendet, te njerezit. Gjate kontrollit te ushtruar ne kamion dhe ne dokumentacionin e kompanise qe e kishte importuar mallin, doganieret e Qafe Thanes konstatuan se ngarkesa e kishte origjinen nga Rumania. Por ky vend eshte i deklaruar tashme, si mbartes i virusit te semundjes se shpendeve. Pas ketij konstatimi, doganieret kane bllokuar kamionin dhe kane njoftuar Drejtorine e Pergjithshme te Doganave. Nese dyshimet vertetohen nga analizat, atehere behet fjale per rastin e pare me gripin e pules ne Shqiperi.
Me gjithe kembenguljen e drejtuesit te kamionit dhe pronarit, per pastertine dhe garancine veterinare te mallit, ngarkesa me mish pule nuk eshte lejuar te depertoje per ne territorin shqiptar. Autoritet doganore deklaruan dje, se dyshojne se mishi eshte i infektuar me virusin e gripit te pules. Zyrtaret e shendetesise po kryejne analizat dhe nese testet rezultojne pozitive, atehere priten te merren masa te menjehershme per asgjesimin e sasise se mishit te pules. Nderkohe, autoritetet doganore kane deklaruar se kane urdher te mos lejojne zhdoganimin e ngarkesave me mish pule qe vijne nga te gjitha shtetet e botes.
Nga ana tjeter Drejtoria e Bujqesise dhe Ushqimit dhe Sektori i Sherbimit Veterinar ne Qarkun Elbasan kane kerkuar zbatimin me rreptesi te karantines veterinare ne pikat doganore. Problem mbetet edhe identifikimi i semundjes, pasi ne Shqiperi mungojne laboratoret e posacem qe mund te identifikojne ultravirusin. Komuniteti Evropian ka ndaluar importin e mishit te pulave nga Rumania dhe Turqia, dy vende fqinje me Shqiperine, qe rezultojne te prekur nga gripi i pulave. Specialistet e doganave shqiptare, pohojne se produktet tashme te ndaluara per hyrje ne vendin tone, jane nder kryesoret qe importohen nga Turqia dhe Rumania, per shkak te cmimeve te volitshme qe i marrin biznesmenet shqiptare.
Maune tjeter e zhdukur?
Nje maune e dyte, e ngarkuar me mish pule me origjine nga Rumania, dyshohet se ka kaluar nje nate me pare doganen e Qafe Thanes, duke mos kryer veprimet e detyrueshme. Burime jozyrtare ne kete dogane, thane se behet fjale per nje maune, me 40 kuintale mish pule, e cila ka kaluar nga kjo pike doganore per t'u zhdoganuar me pas, ne nje nder pikat doganore te brendshme te vendit. Autoritetet nuk konfirmuan ndalimin e nje ngarkese me mish pule, duke hedhur edhe me teper dyshime per zhdukjen e papritur te nje ngarkese te tille. Drejtori i pikes doganore te Qafe Thanes, Jace Hysolli nuk ka konfirmuar kalimin e nje ngarkese mishi pule nga dogana e Qafe Thanes. Ai tha se nje ngarkese me pula te therura, ka kaluar nga kjo pike doganore dy nete me pare. Kjo ngarkese e cila ka kaluar doganen e Qafe Thanes me destinacion Fierin, sipas tij, shoqerohej me te gjithe dokumentacionin perkates dhe vinte nga shtetet e Europes.
Problemi ne Rumani
Komisioni Evropian (KE), thote se eshte zbuluar grip i shpendeve ne Rumani. Testet kishin dale pozitive per disa mostra te marra nga patat ne delten e Danubit. Nisur nga kjo, KE ka vendosur te ndaloje importet e shpendeve te gjalle dhe mishit te shpendeve nga Rumania. Ekspertet e BE-se mbeshteten dje, nje ndalim te importeve te shpendeve dhe puplave nga Turqia deri ne prillin e ardhshem. Dyshimet per epidemi ne Turqine verilindore dhe Delten e Danubit ne Rumani kane ngritur friken se virusi, qe shkaktoi vdekjen e 60 personave ne Azi, mund te perhapet ne Evrope. Fatos Salliu
Gripi i shpendëve shtyn BE-në të ndalojë tregetinë e pulave nga Rusia
Bashkimi Evropian zgjati afatin e një vendimi për të ndaluar futjen e shpendëve nga Rusia, pasi veterinerët konfirmuan në jug të Moskës praninë e një varianti të gripit të shpendëve që mund të jetë vdekjeprurës.
Kjo masë u mor gjatë një takimi të ministrave të shëndetësisë pranë Londrës, të cilët ishin mbledhur për të diskutuar mbi epideminë e gripit të shpendëve në Rusi dhe Azi.
Zyrtarët e Bashkimit Evropian thanë gjithashtu se analizat paraprake që iu bënë pulave nga një ishull i vogël grek në detin Egje, rezultuan negative.
Zyrtarët rusë të shëndetësisë asgjësuan një numër pulash në Yandovka, në jug të Moskës, një ditë pasi veterinerët konfirmuan praninë e variantit të rrezikshëm të virusit H5N1 në këtë fshat.
Zyrtarët e shëndetësisë i druhen një epidemie të mundshme botërore nëse virusi shndërrohet në një formë që përhapet lehtësisht tek njerëzit. Kjo sëmundje ka shkaktuar vdekjen e rreth 60 personave në Azi që nga viti 2003.
Ndërkohë, Tailanda njoftoi për vdekjen e një burri 48 vjeçar nga kjo sëmundje.
Nga lajmet e fundit behet e ditur qe Gripi I shpezeve (Avian) eshte hasur tek shpendet ne Rumani dhe Turqi, ndersa ne Indonezi eshte duke u konfirmuar rasti i gjashte i gripit ne njerez ne ate shtet.
Pas testimeve qe iu bene shpendeve ne Turqi rezultoi se ata ishin infektuar me virusin vdekjeprures. Ky eshte rasti i pare ne Turqi dhe jane marr masa te menjehereshme duke vrare ne mase shpendet e infektuara dhe te tjeret ne zonen perreth, si edhe duke i izoluar qendrat ne te cilat ky virus eshte shfaqur. Deri tani nuk ka raste te ketij virusi ne njerez ne Turqi. Per shpendet e infektuar ne Rumani, nuk ka akoma rezultate perfundimtare. Nje grup shkenctaresh anglez jane ne Rumani per nje testim te metejshem. Rastet e shpendeve te infektuar ne keto vende, mendohen te jene si pasoje e migrimit te madh te zogjve ne keto zona.
Situata eshte me serioze ne Indonezi, ku eshte ne testim rasti i gjashte i infektuar me virusin H5N1. Deri tani ne Indonezi kane vdekur 3 nga 5 rastet e konfirmuara me kete virus, duke e cuar ne 65 numrin e vdekjeve ne total, ne bote.
